การเลือกฟอร์แมตภาพที่ถูกต้องช่วยให้คอนเทนต์สวย คม และโหลดเร็ว คู่มือนี้สรุปข้อดีข้อเสียของ JPEG, PNG, WebP, AVIF และให้คำแนะนำด้านการบีบอัด/เครื่องมือ
สิ่งที่ต้องพิจารณา
- ขนาดไฟล์ vs คุณภาพ
- รองรับ transparency/animation หรือไม่
- ความเข้ากันได้ของแพลตฟอร์ม
- กรณีใช้งาน (เว็บ, โซเชียล, พิมพ์)
JPEG
- Lossy, 16.7 ล้านสี, ไม่มี transparency
- เหมาะกับภาพถ่าย gradient จำนวนมาก
- ตั้งคุณภาพ 90-100% สำหรับงานพิมพ์, 70-85% สำหรับเว็บ
- ใช้ JPEG แบบ progressive เพื่อให้ผู้ใช้รู้สึกโหลดเร็ว
PNG
- Lossless, รองรับ alpha
- PNG-8 เหมาะกับภาพสีไม่มาก, PNG-24 สำหรับกราฟิกซับซ้อน
- ดีที่สุดสำหรับโลโก้/ภาพมีข้อความ
WebP
- บีบอัดดีกว่า JPEG/PNG มีทั้ง lossy และ lossless
- รองรับ transparency และ animation
- เหมาะกับเว็บ/แอปสมัยใหม่ (ตรวจสอบ fallback สำหรับเบราว์เซอร์เก่า)
AVIF
- ฟอร์แมตใหม่ที่บีบอัดได้เหนือกว่า WebP
- รองรับ HDR และสีแบบ wide gamut
- Encode ช้ากว่าและ Safari ยังไม่รองรับเต็ม ให้ใช้
<picture>พร้อม fallback
GIF & SVG
- GIF: animation ง่ายๆ แต่ไฟล์ใหญ่ → พิจารณา WebP/MP4
- SVG: vector สำหรับ icon/logo ปรับแต่งได้ด้วย CSS/JS
วิธีเลือกอย่างรวดเร็ว
- ภาพถ่าย: JPEG หรือ WebP/AVIF ถ้ารองรับ
- กราฟิก/โปร่งใส: PNG หรือ SVG
- ไอคอน scalable: SVG
- Animation: WebP animate หรือ MP4
การประเมินคุณภาพ
- ดู artefact, banding, ความคม
- ใช้ PSNR/SSIM เป็นตัวชี้วัดทางเทคนิค
- ทดสอบข้ามอุปกรณ์และสภาพแสง
คำแนะนำด้านการบีบอัด
- ปรับ quality ทีละขั้น อย่าลดรวดเดียว
- ลบ metadata ที่ไม่จำเป็น
- ใช้เครื่องมืออย่าง TinyPNG, Squoosh, ImageOptim
Workflow ที่แนะนำ
- Online: TinyPNG/TinyJPG, Squoosh
- CLI: ImageMagick, cwebp, svgo
- Desktop: Photoshop “Save for Web”, GIMP
- Automation: imagemin, webpack loader, CI script
แนวโน้มอนาคต
- ฟอร์แมตใหม่อย่าง JPEG XL, HEIF
- AI ช่วยบีบอัดและสร้าง alt text อัตโนมัติ
- AR/VR ต้องการภาพที่ปรับตัวได้
สรุป
JPEG ยังครองภาพถ่าย PNG ครองกราฟิก ในขณะที่ WebP/AVIF ให้ประสิทธิภาพสูงขึ้น หากเข้าใจจุดแข็งของแต่ละฟอร์แมตและมี workflow บีบอัดที่ดี คุณจะได้ภาพที่สวยและโหลดไว พร้อมสำหรับการแบ่งภาพหรือโพสต์ในทุกแพลตฟอร์ม